Team op kracht. Outreachend achter de voordeur bij SIMONE is een onderzoek in opdracht van de vrouwenopvang Arosa dat liep van oktober 2017 en in januari 2018 werd afgerond. Het richt zich op de verandering die van professionals wordt gevraagd door zich van leefgroepgericht werk actief te bewegen naar systeemgericht en dialooggestuurd werken op maat. Simone is een intramurale voorziening nieuwe stijl waar kwetsbare mishandelde vrouwen en hun kinderen, vaak met meervoudige problemen, via de WMO instromen in een eigen woonvoorziening met een eigen voordeur. Soms zijn de problemen intergenerationeel. Van de groepswerkers wordt gevraagd om meer vakinhoudelijk maatwerk te leveren en pro-actief te zijn. In het rapport zijn de volgende onderzoeksvragen uitgewerkt:

• welke leidende principes zijn belangrijk in het werk?
• welke spanningen zijn er tussen je thuis voelen en traumasensitief werken en werken aan doelen van systeemgericht werk en zelfredzaamheid in afgebakende tijd?
• Welke veranderingen vraagt de nieuwe Simone van de mindset, kennis, vaardigheden en houding van medewerkers?
• Wat zijn bronnen van kracht en zwakke plekken en hoe kun je de verandering duurzaam maken?

In het kortdurende onderzoek met ondersteuning van Margot Bouwens zijn kerndocumenten bestudeerd, gesprekken met staf en directie, groepswerkers, caseworkers, teamleider Oranjehuis gehouden, gesprekken gevoerd met vrouwen zelf en een bijeenkomst van Toontje bijgewoond (kinderen geobserveerd). In totaal zijn er 16 gesprekken gehouden met 23 personen. De gesprekken zijn opgenomen en op thema uitgeschreven.

Er zijn in samenspraak met de staf leidende principes en klantbeloftes geformuleerd die gaan over waarden als gelijkwaardigheid, bejegening, compassie en talentontwikkeling. Voorbeelden zijn: We wonen en werken samen; We geloven in herstel van eigen kracht en veerkracht; De veiligheid van vrouwen en kinderen staat te allen tijde centraal; We werken aan herstel en stabiliteit door rust en structuur; Zichtbare (bekende) en verborgen (soms onbekende) talenten worden (weer) aangeboord; Met elkaar staan we sterker en samen kunnen we meer; We doen wat we beloven en zeggen wat we doen; We benaderen elkaar zoals we zelf graag willen dat een ander ons benadert; We werken vrijwillig in vast omlijnde kaders en we ontmoeten elkaar met respect in gesprek en in onze woon- en leefomgeving.  Verder zijn er verschillende spanningsverhoudingen benoemd die professionals in hun werk bij elkaar moeten zien te brengen. Het onderzoek is in een bijeenkomst teruggekoppeld aan alle betrokken medewerkers.

Conclusies zijn dat het werken nieuwe stijl meer individueel maatwerk vraagt, een stevige en inhoudelijke kennispositie vergt en krachtig ketennetwerk vereist.  De toepassing van en de reflectie op de leidende principes is daarbij relevant en geeft ook sturing aan de professionele inzet. Professionals verdiepen zich daarbij in de specifieke achtergrondkenmerken van verschillende vrouwen en wegen dit mee in de wijze waarop zij de vrouwen begeleiden: door gedrag heen kijken naar achterliggende problematiek. De professionals in het werken nieuwe stijl hebben een open en begrenzende houding en zijn in staat om spanningsverhoudingen – tussen ondersteunen en aanspreken, tussen grenzen verleggen en grenzen stellen, tussen trauma- en gendersensitief werken en doelen realiseren – te benoemen en samen te brengen in hun collectieve handelen.

Het rapport is te downloaden hier

In 2016 en de eerste helft van 2017 onderzochten Lous Krechtig, Sietske Dijkstra en Anneke Menger de pilot van drie leerateliers in Haarlem, Maastricht en Utrecht, die aangehaakt waren bij ZSM. Bedoeling van de leerateliers is het vergroten van veiligheid en veerkracht van kwetsbare daders, slachtoffers en belangrijke derden. De pilot is opgezet om een nieuwe vorm van werken bij ZSM te ontwikkelen. Het leeratelier team bestond uit vaste partners op ZSM, het openbaar Ministerie (OM), politie, 3RO, Raad voor de Kinderbescherming (RvdK), Slachtofferhulp Nederland (SHN) met daaraan toegevoegd Halt, en Veilig Thuis en soms ook de WSG en maatschappelijke opvang. Van elk leeratelier werd een rapport gemaakt, gevolgd door een reflectierapport in 2017. Zie hier een link naar rapport van leerateliers.

In augustus 2018 verschijnt een artikel in Proces over het collectieve leerproces en het samenwerken tussen strafrecht en zorg, met een focus op huiselijk geweldszaken.

Meer zicht op geweldspatronen verbetert de hulp

In samenwerking met de RINO Groep ontwierp en gaf ik een driedaagse cursus voor Veilig Thuis die aandacht schenkt aan de relatie tussen geweldspatronen en complexe scheiding. Soms kan na het verbreken van een relatie geweld ontstaan of doorgaan. Ook kunnen de kinderen negatief worden beïnvloed ten opzichte van een van de ouders. Het is belangrijk dat Veilig Thuis  onderzoek doet naar het geweld en dergelijke patronen analyseert. Het instrument de MASIC kan daarbij ook behulpzaam zijn.

Moed is een deugd en wordt gelinkt aan onverschrokkenheid, leiderschap, heldendaad. Moed kan echter ook betekenen om je kwetsbaarbaarheid te laten zien en uit routines te stappen en werk en leven te transformeren. Ik gaf kortgeleden een workshop over moed waarover ik een blog schreef.

Professionele en dus ook persoonlijke moed hebben we nodig bij de aanpak van huiselijk geweld, ook daar willen we immers een theory of change in action brengen.

Daarom ontwikkelde ik samen met Veilig Thuis praktijkwerker en blogger Kirsten Regtop en ervaringsdeskundige, auteur en lifecoach Hameeda Lakho een driedaagse scholing over dit thema voor sociale professionals. Binnenkort volgt de aankondiging van dit inspirerende voorjaarsprogramma. Accreditatie wordt aangevraagd.